Komitet Ochrony Orłów zgodnie ze swoimi celami statutowymi prowadzi monitoring efektywności rozrodu wraz z określeniem roli poszczególnych czynników warunkujących poziom uzyskiwanej produktywności lęgów. Dlatego wspieramy w miarę możliwości aktywność tych naszych członków, którzy zajmują się społecznie obrączkowaniem rzadkich gatunków ptaków drapieżnych w ramach współpracy ze Stacją Ornitologiczną Muzeum i Instytutu Zoologii Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku. To trudne zadanie i wymaga pracy zespołowej: obrączkarza i wspinacza. Od kilkunastu już lat powszechnie stosowane są dwie obrączki, podstawowa/metalowa Stacji Ornitologicznej z niepowtarzalnym numerem oraz druga obrączka obserwacyjna/kolorowa z alfa-numerycznym kodem. Kolorowe obrączki umożliwiają odczytywanie ptaków z dużej odległości, co często ma miejsce (na Lubelszczyźnie w 2023 roku odczytano 8 obrączek na dorosłych bielikach i 40 obrączek dorosłych orlików krzykliwych).

Przy okazji bezpośrednich wizyt w gniazdach można określić kondycję i zdrowotność piskląt, poznać skład gatunkowy ofiar i inne szczegóły dotyczące biologii lęgowej. Czasami wiąże się to z działaniami ratunkowymi polegającymi na natychmiastowej odbudowie gniazd i umieszczeniu w nich piskląt. Podczas kontroli zawartości gniazd dość często u bociana czarnego, ale też u bielików usuwane są sznurki stanowiące poważne zagrożenie dla młodych. W 2023 roku w 11 gniazdach bielików zaobrączkowano trojaczki, co stanowi ponad 10% wszystkich zaobrączkowanych piskląt tego gatunku. W jednym przypadku w Nadleśnictwie Rogów bieliki upolowały około 7,5 tygodniowe pisklę bielika o masie 2,3kg. To prawdopodobnie jedna z najcięższych ofiar jaką bieliki przyniosły do tej pory w całości do gniazda! Niestety w niektórych regionach kraju (Mazury, Lubelszczyzna) w wyniku ptasiej grypy w około 50% zajętych gniazd odnotowano martwe pisklęta. Jednocześnie w przypadku dwojaczków choroba nie zawsze zabijała obydwa pisklęta w gnieździe. Wektorem choroby były ofiary bielików: śmieszki i łabędzie. W diecie bielików w kilku gniazdach stwierdzono także jeże. W Beskidach stwierdzono dwa lęgi orła przedniego z dwójką młodych. W jednym przypadku samica orła przedniego zaatakowała wspinacza przy gnieździe. Wśród ofiar tego gatunku w Górach Sanocko-Turczańskich odnotowano po raz pierwszy jenota. Na Lubelszczyźnie orliki krzykliwe w dwóch gniazdach wychowały dwojaczki.

W sumie w tym sezonie 24 licencjonowanych obrączkarzy we współpracy z kilkudziesięcioma wolontariuszami KOO oraz służbami leśnymi i ochrony przyrody zaobrączkowało ponad 870 piskląt 12 rzadkich gatunków ptaków, głównie na obszarach zarządzanych przez Lasy Państwowe, na gruntach prywatnych oraz w sześciu parkach narodowych: Biebrzańskim, Magurskim, Borów Tucholskich, Poleskim, Wigierskim i Wielkopolskim. Mimo pandemii ptasiej grypy, której wektorem były śmieszki i łabędzie, najwięcej zobrączkowano piskląt bielika (327). Rekordową ilość tego gatunku (141) zaobrączkował obrączkarz i wspinacz w jednej osobie Jacek Jezierski. Na drugim miejscu plasuje się bocian czarny (182 pisklęta) obrączkowany głównie na Lubelszczyźnie, w Wielkopolsce i w regionie Świętokrzyskim. Na uwagę zasługuje swoisty fenomen w Nadleśnictwie Turek, w którym aż w 6 gniazdach zaobrączkowano w sumie 18 młodych bocianów! Trzecie miejsce zajmuje orlik krzykliwy (172 pisklęta) obrączkowany głównie na Lubelszczyźnie przez zespół Sylwester Aftyka/Janusz Wójciak z Lubelskim Towarzystwem Ornitologicznym oraz w górach. Nasi członkowie angażują się także w obrączkowanie (82 pisklęta) i czynną ochronę błotniaka łąkowego we współpracy z Towarzystwem Przyrodniczym Bocian. Na Mazurach bieliki aż w trzech przypadkach przystąpiły do lęgów na platformach wybudowanych w ramach projektu LifePandionPL dla rybołowów. Szczególnie optymistyczne jest to, że po raz pierwszy w tym stuleciu zaobrączkowano w całym kraju ponad 30 piskląt rybołowa! W przypadku tego gatunku część gniazd z pisklętami na słupach (zachód kraju) i na uschniętych olchach na bagnach (Mazury) niestety jest poza zasięgiem wspinaczy i obrączkarzy. W tym sezonie dzięki obrączkom przy jednym z nowych gniazd nad Jeziorem Śniardwy udało się odczytać jeszcze nielęgową parę rybołowów, z których samca w Nadleśnictwie Olsztyn zaobrączkował zespół Dariusz Anderwald/Michał Zygmunt w 2018 roku, natomiast samicę w Nadleśnictwie Strzelce Krajeńskie (425 km dalej!) Adam Mrugasiewicz/Jakub Pruchniewicz w 2021 roku.

Dziękujemy wszystkim zespołom obrączkarskim KOO za prace terenowe w tym sezonie i życzymy wielu odczytów ptaków.

GALERIA ZDJĘĆ: